Theo đơn phản ánh của bà Nguyễn Thị Tường, trú tại xóm Bàng, xã Mê Linh, huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội về việc UBND xã Mê Linh và UBND huyện Mê Linh từ chối cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho gia đình. Bên cạnh đó, gia đình còn có nguy cơ mất một phần diện tích mà gia đình đã đổi cho Hợp tác xã nông nghiệp Mê Linh từ năm 1992 và đã sinh sống, sử dụng ổn định từ đó đến nay khiến bà Tường vô cùng lo lắng và bất bình.
Theo như trình bày của bà Tường, nguồn gốc đất diện tích 612m2 tại Tờ bản đồ số 34, số thửa 313 tại địa chỉ thôn Hạ Lôi, xã Mê Linh được cụ Nguyễn Thị Gái – mẹ bà Tường tặng cho quyền sử dụng thông qua cuộc họp gia đình năm 2000, diện tích đất đó trước đây thuộc Tờ bản đồ số 17, thửa đất số 100 (lập năm 1991). Nguồn gốc đất của bà Gái là do chuyển đổi đất, chuyển đổi từ 300m2 đất ao của gia đình bà Gái để nhận quyền sử dụng 607m2 đất của Hợp tác xã được UBND xã Mê Linh xác nhận ngày 10/3/1992 và hợp tác xã nông nghiệp Mê Linh thống nhất ngày 23/6/1992.
Bà Nguyễn Thị Tường tại xóm Bàng, xã Mê Linh, huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội.
Ngày 23/6/1991, hợp tác xã nông nghiệp Mê Linh “thống nhất giải quyết 300m2 của gia đình cụ Gái quy hoạch vào khu di tích lịch sử đền và đổi cho gia đình cụ Gái 600m2 đất cũ của ông Lan đổi cho hợp tác xã nông nghiệp hiện đang thuộc hợp tác xã nông nghiệp quản lý nằm trong khu vực dân cư Bàng Giếng”. Bà Gái và bà Tường sử dụng diện tích đất nêu trên từ năm 1992 đến năm 2000 thì cụ Gái mất. Trước khi mất, cụ Gái đã tặng lại cho bà Tường quản lý và sử dụng từ đó cho đến nay.
Theo bà Tường, thực tế diện tích đất bà đang quản lý, sử dụng là 612m2 đất, trên đất có 1 ngôi nhà và 1 điện thờ cúng (xây dựng năm 2006). Trên thửa đất ở có con trai bà – anh Quách Quang Tiến (1977), con dâu Nguyễn Thị Hương (1977), hai cháu là Quách Quang Dũng (2003) và Quách Thanh Hà (2006). Từ năm 1992 đến bây giờ, cụ Gái và bà Tường thay nhau quản lý sử dụng diện tích đất trên ổn định, lâu dài, liên tục và không có bất cứ tranh chấp với ai. Tuy nhiên, năm 2020, bà Tường nộp hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất nhưng UBND xã từ chối xác nhận hồ sơ.
Đến ngày 12/20/2020, bà Tường nhận được Giấy mời số 18/GM-UBND và Thông báo của UBND xã Mê Linh ngày 28/02/2020 liên quan đến Kết luận thanh tra số 223/KL-UBND Chủ tịch UBND huyện Mê Linh ngày 30/07/2018. Nội dung kết luận 223/KL-UBND ngày 30/7/2018 của UBND huyện Mê Linh việc quản lý và sử dụng thửa đất số 100, Tờ bản đồ số 17 (lập năm 1991) tại thôn Hạ Lôi, xã Mê Linh, Chủ tịch UBND huyện chỉ đạo như sau:
“Giao UBND xã Mê Linh thực hiện các nội dung sau: Quản lý 71,9m2 đất để làm đường giao thông nông thôn; quản lý và đề xuất phương án quản lý sử dụng đối với phần diện tích 244,8m2; Hướng dẫn bà Nguyễn Thị Tường lập hồ sơ đề nghị công nhận quyền sử dụng đất và cấp giấy chứng nhận phần diện tích đã xây dựng nhà và các công trình phụ 300,0m2 đất ở và phải nộp tiền sử dụng đất theo quy định”.
Tuy nhiên, sau khi nhận được thông báo của UBND xã Mê Linh liên quan đến Kết luận thanh tra số 223/KL-UBND của Chủ tịch UBND huyện Mê Linh ngày 30/07/2018, bà Tường đã nhiều lần gửi đơn đề nghị yêu cầu UBND xã Mê Linh cho tiếp cận kết luận và những hồ sơ, tài liệu kèm theo nhưng phải đến ngày 26/02/2020, UBND xã Mê Linh mới đưa cho bà Tường bản sao Kết luận thanh tra số 223/KL.
Không đồng tình về những việc làm của chính quyền xã Mê Linh và huyện Mê Linh, bà Tường đã nhiều lần gửi đơn kêu cứu đến các cơ quan chức năng có thẩm quyền. Nhưng đến nay, sự việc vẫn chưa được làm sáng tỏ.
Trả lời báo chí, ông Quách Sĩ Dũng - Chánh Thanh tra huyện Mê Linh cho biết: “Kết luận thanh tra số 223/KL-UBND là Phòng Tài nguyên và Môi trường của huyện tham mưu. Đất của bà Tường là đất lấn chiếm, phải thu hồi, bà Tường đang không thực hiện và phải có biện pháp yêu cầu phải thực hiện. Bà Tường có quyền khiếu nại...”.
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Mạnh Hùng - Phó Chủ tịch UBND xã Mê Linh cho biết: “Chúng tôi vẫn đang căn cứ vào Kết luận số 223/KL-UBND huyện để hướng dẫn gia đình bà Tường kê khai cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với phần diện tích 300m2. Phần đất còn lại theo như sơ đồ kèm theo, kết luận là 79m2 làm đường giao thông để đi vào khu đất 244m2 đất vườn thuộc quản lý của UBND xã...”.
Khi phóng viên thắc mắc về việc phần diện tích trên được gia đình bà Tường sử dụng ổn định nhiều năm nay, có nguồn gốc rõ ràng và không có tranh chấp giữa các hộ xung quanh, nhưng không hiểu vì lý do gì mà UBND xã Mê Linh, UBND huyện Mê Linh lại không tạo điều kiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất cho nhà bà Tường. Ngược lại, UBND huyện Mê Linh lại đưa ra Kết luận số 223/KL-UBND làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của bà Tường thì ông Hùng cho biết, UBND huyện chỉ làm theo đơn thư khiếu nại của công dân trên địa bàn.
“Các hộ dân sống bên cạnh nhà bà Tường đúng là không có tranh chấp nhưng có 3 người sống trên địa bàn liên tục có ý kiến, ba người này cũng chỉ ghét ông Tĩnh (Anh trai bà Tường và nguyên Chủ tịch xã Mê Linh)”, ông Hùng cho biết thêm.
Nhìn nhận về sự việc trên, Luật sư Lê Nguyên Giáp – Trưởng Văn phòng Luật sư Lê Nguyên Giáp (Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội) cho biết: Căn cứ theo Điểm d, Khoản 1, Điều 100 Luật Đất đai năm 2013 quy định: Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng ổn định mà có một trong các giấy tờ sau đây thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất và không phải nộp tiền sử dụng đất: “d) Giấy tờ chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua bán nhà ở gắn liền với đất ở trước ngày 15/10/1993 được UBND xã xác nhận là đã sử dụng trước ngày 15/10/1993”.
Áp dụng điều luật đối với trường hợp của bà Tường là có đủ căn cứ, cơ sở để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất. Cụ Gái và bà Tường đã quản lý, sử dụng diện tích đất trên kể từ năm 1992, sử dụng liên tục, lâu dài, ổn định và không có tranh chấp với ai. Diện tích đất trên cũng đã có sự đồng ý phê duyệt của UBND Xã Mê Linh ngày 10/02/1992, xác nhận của Đảng ủy xã Mê Linh ngày 22/6/1992, và sự đồng ý thống nhất của Hợp tác xã nông nghiệp Mê Linh ngày 23/6/1992.
Về Kết luận thanh tra số 223/KL-UBND ngày 30/7/2018 của UBND huyện Mê Linh, Luật sư Lê Nguyên Giáp cho rằng, kết luận này ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của bà Tường, bởi vì: Từ năm 1992, cụ Gái, bà Tường được quản lý sử dụng diện tích đất là 600m2, trên thực tế tại thời điểm đó diện tích đất là 607m2 đất. Diện tích đất này là do cụ Gái đổi diện tích 300m2 đất liên quan đến khu di tích lấy 600m2 đất hợp tác xã nông nghiệp, đã có xác nhận của UBND xã, Đảng ủy xã và hợp tác xã nông nghiệp Mê Linh đồng ý. Nên diện tích đất 600m2 là phải thuộc quyền sử dụng, quản lý của bà Tường.
Căn cứ theo Khoản 2 Điều 101 Luật Đất đai năm 2013 quy định: “Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có các giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật này nhưng đất đã được sử dụng ổn định trước ngày 01/7/2004 và không vi phạm về pháp luật đất đai. Đến nay, UBND xã xác nhận là đất không có tranh chấp, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị, quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt đối với nơi đã có quy hoạch thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất” thì bà Tường vẫn có thể được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất gần 12m2 lai lấn trên.
