Chớp lấy cơ hội…
Tháng 8 năm 2014, Chính phủ Nga đã áp đặt lệnh cấm vận đối với các sản phẩm nông nghiệp được nhập khẩu từ châu Âu, bao gồm cả các sản phẩm từ sữa, để trả đũa việc EU ra lệnh cấm vận kinh tế đối với Nga vì vấn đề Ukraine. Khi đó, nước Nga bị rơi vào tình trạng thiếu sữa trầm trọng.
Thống kê cho thấy, từ năm 2013 đến năm 2017, nguyên liệu sữa do Nga sản xuất chỉ đạt khoảng 20 triệu tấn, và chiếm khoảng 76% tổng nhu cầu, trong khi 24% còn lại - tương đương khoảng bảy triệu tấn/năm, phải bù đắp bằng việc nhập khẩu.
Đứng trước bối cảnh đó, Tổng thống Nga Putin đã quyết tâm đẩy mạnh sản xuất sữa trong nước. Nước Nga đã nhận thấy sự cần thiết phải đầu tư để hiện đại hóa ngành công nghiệp sữa, họ đã tăng mức trợ cấp cho nông dân chăn nuôi bò sữa.
Năm 2016, lượng tiền mặt mà chính phủ sẵn sàng đầu tư vào sản xuất sữa trên toàn quốc đã tăng gấp đôi. Trợ cấp đạt tổng cộng 500 triệu USD. Thêm 25 triệu USD vay ngân hàng ngắn hạn đã được cung cấp cho nông dân. Chi phí vốn xây dựng và cải tạo các trang trại cũng tăng 100 triệu USD.
Chính phủ Nga muốn giữ ổn định các mức đầu tư này cho đến khi ngành công nghiệp này đủ phát triển để tự đứng vững trên đôi chân của mình. Hàng trăm trang trại và nhà máy quy mô lớn được lên kế hoạch xây dựng từ thời điểm đó cho đến năm 2020.
Và cũng chính thời điểm đó, bà Thái Hương, Nhà sáng lập Tập đoàn TH, đã nhìn thấy cơ hội và quyết tâm đầu tư vào Nga với sự quan sát toàn cảnh một cách thấu đáo như câu nói của nhà báo người Mỹ, Frank Tyger: “Hãy học cách lắng nghe, đôi khi cơ hội có thể gõ cửa rất khẽ”. Đi cùng với đó là tình cảm tri ân với nước Nga - đất nước đã từng không tiếc sức người sức của giúp đỡ Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh…
Vào tháng 3 năm 2016, Tập đoàn TH và chính quyền vùng Kaluga, chính quyền thành phố Ulyanovo, chính quyền thành phố Mosalsk đã ký kết hợp tác đầu tư. Ngay sau đó, tập đoàn đã bắt đầu xây dựng trang trại bò sữa tại tỉnh Matxcova và một trang trại khác ở vùng Kaluga Oblast, cách Matxcova chỉ chưa đầy 100 km về phía Tây Nam.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự lễ khởi công dự án của Tập đoàn TH tại Nga năm 2016.
Thời điểm đó, Tập đoàn của Việt Nam là một trong những nhà đầu tư lớn nhất tại Nga, với khoản đầu tư lên tới 2,7 tỷ USD vào Dự án Chăn nuôi bò sữa, chế biến sữa và một số dự án nông nghiệp khác. Dự án bò sữa được triển khai theo 3 giai đoạn. Khi hoàn thành Dự án ở giai đoạn 3, tổng số đàn bò sữa dự kiến là: 350.000 con, tổng công suất chế biến sữa là 5.900 tấn/ngày, tổng diện tích vùng nguyên liệu tập trung là 140.000 ha. Tập đoàn cũng dự kiến thành lập chuỗi phân phối với 300 cửa hàng True Mart trên toàn nước Nga. Giai đoạn đầu tiên, TH xây dựng một khu liên hợp sản xuất và trang trại hoàn chỉnh ở khu vực Matxcova. Theo kế hoạch sẽ sử dụng diện tích đất rộng 50.000 ha - nơi sinh sống của 45.000 con bò sữa…
Con đường tương lai của Tập đoàn TH
Mới đây nhất, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Liên bang Nga của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, bà Thái Hương, Nhà sáng lập, Chủ tịch Hội đồng Chiến lược Tập đoàn TH cũng đã tham gia tháp tùng Chủ tịch nước.
Phát biểu tại Tọa đàm Doanh nghiệp Việt Nam - Liên bang Nga, bà Thái Hương cho rằng: “Tất nhiên không phải mọi thứ đều thuận lợi. Chúng tôi được chính phủ đồng tình ủng hộ, được các địa phương nơi chúng tôi đầu tư kề vai sát cánh. Trong thời gian xây dựng, và triển khai dự án, có những bước mà chúng tôi phải điều chỉnh, nhưng đã luôn bám sát, làm thần tốc để đi đến đích”.
Bà Thái Hương phát biểu tại Tọa đàm Doanh nghiệp Việt Nam - Liên bang Nga.
Đúng như bà Thái Hương đã chia sẻ, mặc dù có rất nhiều thử thách, song dự án của Tập đoàn TH tại Nga đã có những thành công bước đầu. Đây là dự án đầu tiên vượt ra ngoài lãnh thổ Việt Nam của họ tại một thị trường sữa đang có sự cạnh tranh vô cùng quyết liệt với nhiều “ông lớn” trên thế giới. Thế nhưng, TH- với đàn bò sữa thuần chủng HF nhập khẩu từ Mỹ đã đạt năng suất gấp 2,5 lần năng suất trung bình ở Nga và chất lượng cao với các chỉ tiêu đạm, chất béo sữa cao hàng đầu nước Nga. Đây là những yếu tố cạnh tranh như bà Thái Hương nhấn mạnh “lành mạnh và công bằng” với các hãng sữa khác. Trong thời gian xây dựng nhà máy chế biến, trang trại TH đã bán sữa tươi nguyên liệu cho những hãng sữa hàng đầu của Nga.
Thị trường sữa ở Nga hiện tại đang được thâu tóm bởi một số công ty lớn trong ngành như: EkoNiva (công ty Đức), Agrokompleks (công ty Nga) và các nhà chế biến sữa, bao gồm Danone (Pháp) và PepsiCo (Mỹ, được biết đến với tên Wimm Bill Dann cho các sản phẩm sữa tại Nga) cùng một số tập đoàn khác, Molvest, Kosmos của Nga với thị phần nhỏ hơn.
Điều này có nghĩa là thị trường sữa Nga chủ yếu được định hình bởi một số công ty nước ngoài, các sản phẩm sữa trên kệ của các chuỗi cửa hàng nổi tiếng hầu hết đều là các sản phẩm từ Danone, Wimm Bill Dan và EkoNiva.
Tình huống này TH cũng đã từng trải qua cách đây hơn 10 năm, khi bước vào thị trường sữa Việt Nam với hơn 500 nhãn mác. Bằng sự nghiêm túc, chân chính, kiêu hãnh xây dựng một thương hiệu sữa tươi định vị bằng chữ “sạch”, TH hiện đã vươn lên dẫn đầu thị trường trong phân khúc sữa tươi với thị phân lên tới 45% (báo cáo đo lường của Nielsen). Đó là kinh nghiệm vững vàng để Nhà sáng lập Tập đoàn TH khẳng định: “Cho tới hôm nay, tôi có thể nói là dự án sẽ thành công vang dội. Chúng tôi sang Nga không phải để cạnh tranh giá thành ly sữa thời kỳ cấm vận, mà là cạnh tranh công bằng với các hãng sữa bằng giá thành, chất lượng. Chúng tôi sẽ không sợ bất kỳ một hãng sữa nào trên thế giới cạnh tranh giá thành với chúng tôi ở Nga”.
Để phát triển tại thị trường sữa ở Nga, các nhà sản xuất không chỉ cần công nghệ có thể sản xuất số lượng lớn với chất lượng tốt hơn và sử dụng các thành phần trong nước với giá thấp hơn. Mà bên cạnh đó họ cũng cần một chuỗi giá trị phát triển.
EkoNiva là một ví dụ điển hình về một nhà đầu tư nước ngoài không chỉ sản xuất các sản phẩm sữa mà còn thành lập trang trại chăn nuôi bò sữa của riêng mình. Chiến lược của EkoNiva nhằm phát triển một cụm sản xuất các sản phẩm sữa “sản xuất tại Nga” cho phép các công ty địa phương thu lợi nhuận bằng cách tích hợp vào một số phần của chuỗi giá trị này. Họ có hành trình bám rễ hơn 25 năm tại nước Nga và là một trong những nhà sản xuất sữa lớn nhất ở đây với sản lượng đạt gần 1 triệu tấn vào năm 2020.
Cánh đồng Nga bỏ hoang ban đầu (trên) và khi TH đến đã biến nó thành trang trại màu mỡ (dưới)
Toàn cảnh về vùng nguyên liệu trù phú kéo mãi đến tận đường chân trời của TH tại Nga.
Trang trại bò sữa TH tại Nga.
Trong khi đó, với hành trình còn mới mẻ của mình, TH đã thực hiện bài bản chuỗi sản xuất của mình, từ gây dựng trang trại chăn nuôi bò sữa, xây dựng nhà máy chế biến sữa và phân phối. 5 năm qua, TH bền bỉ tham gia các hội chợ quốc tế ở Nga và đã xây dựng được tình cảm thương hiệu với người tiêu dùng Nga. Trên hành trình dũng cảm của mình, Tập đoàn TH đã biến những cánh đồng bỏ hoang hàng vài chục năm ở Nga thành những trang trại bao la xanh tốt. Chứng kiến quá trình thực hiện dự án, hàng trăm người dân tại tỉnh Matxcova và Kaluga trước kia bỏ lên thành phố tìm kiếm việc làm, nay đã quay lại làm việc hạnh phúc trên chính quê hương mình với mức lương xứng đáng. Khi dự án hoàn thành, số lao động được tạo việc làm sẽ lên tới hàng nghìn người.
